Το παρακάτω το έγραψα σε forum για αυτοκίνητα, και μετά σκέφθηκα να το δημοσιεύσω και εδώ, με τις κατάλληλες τροποποιήσεις, ώστε οι αναγνώστες να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους ως αγοραστές/καταναλωτές:
Ο Αστικός μας Κώδικας, που ρυθμίζει τα σχετικά με την πώληση, τροποποιήθηκε το 2002, σε συμμόρφωση με αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Οδηγία (44/1999), στηρίζοντας ΔΡΑΣΤΙΚΑ τον καταναλωτή εφεξής.
Ο Αστικός Κώδικας ορίζει λοιπόν στο άρθρο 534: «Ο πωλητής υποχρεούται να παραδώσει το πράγμα με τις συνομολογημένες ιδιότητες και χωρίς πραγματικά ελαττώματα.»
Στο άρθρο 535 ορίζει ποια είναι τα πραγματικά ελαττώματα: «Ο πωλητής δεν εκπληρώνει την κατά το προηγούμενο άρθρο υποχρέωσή του, αν το πράγμα που παραδίδει στον αγοραστή δεν ανταποκρίνεται στη σύμβαση και ιδίως:
1. δεν ανταποκρίνεται στην περιγραφή που έχει γίνει από τον πωλητή ή στο δείγμα ή υπόδειγμα που ο πωλητής είχε παρουσιάσει στον αγοραστή
2. δεν είναι κατάλληλο για το σκοπό της συγκεκριμένης σύμβασης και ιδιαίτερα για τη σύμφωνη με το σκοπό αυτόν ειδική χρήση
3. δεν είναι κατάλληλο για τη χρήση για την οποία προορίζονται συνήθως πράγματα της ίδιας κατηγορίας
4. δεν έχει την ποιότητα ή την απόδοση που ο αγοραστής ευλόγως προσδοκά από πράγματα της ίδιας κατηγορίας, λαμβάνοντας υπόψη και τις δημόσιες δηλώσεις του πωλητή, του παραγωγού ή του αντιπροσώπου του,στο πλαίσιο ιδίως της σχετικής διαφήμισης ή της επισήμανσης, εκτός αν ο πωλητής δεν γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει τη σχετική δήλωση».
Η 3η και κυρίως η 4η περίπτωση είναι η πιο σημαντική: Δεν έχει την ποιότητα ή την απόδοση που ο αγοραστής ευλόγως προσδοκά από πράγματα της ίδιας κατηγορίας.
Στο άρθρο 537 ορίζεται μάλιστα ότι (το λέω με απλά λόγια) αν το πράγμα εμφάνισε ελαττώματα μέσα σε ένα εξάμηνο από την αγορά του, θεωρούνται τα ελαττώματα αυτά ότι υπήρχαν κατά την παράδοση του πράγματος στον αγοραστή, δηλ. εξ αρχής.
Ποια είναι τα δικαιώματα του αγοραστή στις παραπάνω περιπτώσεις; Ορίζονται ξεκάθαρα και άνευ ουδεμίας αμφιβολίας στο άρθρο 540 ΑΚ:
«Στις περιπτώσεις ευθύνης του πωλητή για πραγματικό ελάττωμα ή για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας ο αγοραστής δικαιούται κατ’ επιλογήν του:
1. να απαιτήσει, χωρίς επιβάρυνσή του, τη διόρθωση ή αντικατάσταση του πράγματος με άλλο, εκτός αν μια τέτοια ενέργεια είναι αδύνατη ή απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες
2. να μειώσει το τίμημα
3. να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, εκτός αν πρόκειται για επουσιώδες πραγματικό ελάττωμα.
Ο πωλητής οφείλει να πραγματοποιήσει τη διόρθωση ή την αντικατάσταση σε εύλογο χρόνο και χωρίς σημαντική ενόχληση του αγοραστή».
Στο άρθρο 541 ΑΚ ορίζεται επίσης ότι: «Ο αγοραστής μπορεί, αν διαπιστωθεί αργότερα και άλλο ελάττωμα, να ασκήσει εκ νέου ένα από τα δικαιώματα του προηγούμενου άρθρου. Το ίδιο ισχύει και όταν λείπει συνομολογημένη ιδιότητα».
Στο άρθρο 543 μάλιστα ορίζεται ότι αν το ελάττωμα υπάρχει κατά την παράδοση ή μέσα στο εξάμηνο από αυτήν, ο αγοραστής έχει δικαίωμα αποζημίωσης και για την επιπλέον ζημία που υπέστη εξ αιτίας του ελαττωματικού πράγματος! Π.χ. απώλεια εισοδήματος λόγω απώλειας χρόνου στα συνεργεία ή λόγω μη δυνατότητας χρήσης του υπολογιστή!
Από πλευράς διαδικασίας, όλα αυτά μπορούν να γίνουν με ένα απλό εξώδικο. Σε περίπτωση ωστόσο μη συμμόρφωσης του πωλητή, είναι αναγκαία η προσφυγή στο δικαστήριο.
Τα δικαιώματα αυτά του αγοραστή, παραγράφονται μετά διετία από την παράδοση του πράγματος, δηλ. ο αγοραστής έχει δύο χρόνια καιρό από την παράδοση να τα ασκήσει, αλλιώς χάνονται. Από εκεί και πέρα μένει μόνο η επιπλέον εγγύηση που τυχόν δίνει κάθε πωλητής/κατασκευαστής, οπότε ισχύουν οι όροι που προβλέπονται στην εγγύηση αυτή.
Δηλ. ανεξαρτήτως της εγγύησης που δίνει ο κάθε κατασκευαστής, για οποιοδήποτε κινητό πράγμα αγοράζουμε, από κινητό τηλέφωνο μέχρι στερεοφωνικό μέχρι ψυγείο μέχρι αυτοκίνητο, ο νόμος προβλέπει υποχρεωτική εγγύηση του πωλητή προς τον αγοραστή δύο ετών!
Να πω επίσης ότι δυστυχώς ο συνήγορος του καταναλωτή όπως και ο συνήγορος του πολίτη, δεν έχουν αποφασιστικές αρμοδιότητες ως προς την επίλυση προβλημάτων, μπορεί μόνο να χορηγήσουν συστάσεις και ενδεχομένως να προτείνουν επιβολή διοικητικών ποινών, αλλά ΔΕΝ μπορούν να επιλύσουν αποφασιστικά συγκεκριμένο πρόβλημα. Αυτή την εξουσία την έχουν ΜΟΝΟ τα δικαστήρια, όπου προσφεύγει ο πολίτης που αισθάνεται αδικημένος.
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι ακόμα και αν ο συνήγορος δικαώσει τον αγοραστή, επαφίεται στην καλή θέληση του πωλητή να υπακούσει. Χωρίς προσφυγή σε δικαστήριο, δεν υπάρχει τρόπος να αναγκασθεί.
Σχετικά με το θέμα της εγγύησης, σε περίπτωση αντικατάστασης κάποιου ανταλλακτικού ή του ίδιου του προϊόντος στα πλαίσια ισχύος της, ο Ν. 2251/1994 για την προστασία του καταναλωτή, στο άρθρο 5 §§ 4 και 5 προβλέπει ότι:
“4. Η παράβαση των διατάξεων της προηγούμενης παραγράφου δεν θίγει το κύρος της εγγύησης, την οποία ο καταναλωτής μπορεί να επικαλεσθεί και να απαιτήσει την τήρησή της. Σε περίπτωση αντικατάστασης του προίόντος ή ανταλλακτικού του, η εγγύηση αυτόματα ανανεώνεται για όλη της τη διάρκεια ως προς το νέο προίόν ή ανταλλακτικό.
5. Σε κάθε περίπτωση επιφυλάσσεται η εφαρμογή των διατάξεων του Αστικού Κώδικα για την ευθύνη του πωλητή για πραγματικά ελαπώματα ή έλλειψη συνομολογημένων ιδιοτήτων. Εκ των προτέρων παραίτηση του καταναλωτή από την προστασία του κατά τις διατάξεις αυτές είναι άκυρη.”
Ο νόμος λοιπόν είναι σαφής: Η εγγύηση ανανεώνεται εξ ολοκλήρου για το νέο ανταλλακτικό που τοποθετήθηκε.
