Καταρχήν τι εννοούμε όταν λέμε “open source” εφαρμογή;
Το λογισμικό ανοικτού κώδικα (Open Source Software) εξ ορισμού σημαίνει ότι ο πηγαίος κώδικας είναι ελεύθερα διαθέσιμος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί, να αντιγραφεί, να επεκταθεί, και να ανακατανεμηθεί με ή χωρίς τροποποιήσεις, και μπορεί να προσφερθεί είτε με, είτε χωρίς αμοιβή.
Μερικά αξιοσημείωτα παραδείγματα OSS είναι:
Linux: Σίγουρα η πιο γνωστή εφαρμογή OSS.
Sendmail: το πρόγραμμα που είναι υπεύθυνο για την αποστολή και λήψη του 80% όλου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για το Διαδίκτυο
Perl και PHP: οι γλώσσες προγραμματισμού που επιτρέπουν σε πολλούς ιστοχώρους να έχουν και να διαχειρίζονται δυναμικό περιεχόμενο.
Apache: το δημοφιλέστερο σε χρήση λογισμικό web server στο διαδίκτυο
Mozilla Firefox: δημοφιλής web browser εναλλακτικός του Internet Explorer.
Σε γενικές γραμμές και εγώ πιστεύω πως το open source movement, έχει προσφέρει κάποια θετικά στοιχεία αλλά έχει δημιουργήσει και πολλά προβλήματα σε έναν τομέα που ήδη έχει χτυπηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια, αυτόν της εμπορικής ανάπτυξης εφαρμογών.
Στα θετικά σίγουρα συγκαταλέγονται :
– η χρήση ποιοτικών εφαρμογών από χρήστες που δεν έχουν την οικονομική άνεση να πληρώσουν για να εγκαταστήσουν ακριβό λογισμικό στους υπολογιστές τους (και θέλουν να είναι και νόμιμοι, να μην χρησιμοποιούν δηλαδή αντίγραφα). Ήδη αρκετές εταιρείες έχουν πλέον στο εργασιακό τους περιβάλλον εγκατεστημένους linux servers, open office και εφαρμογές open source που είτε είναι δωρεάν είτε κοστίζουν πολύ φθηνότερα από τα licences των αντίστοιχων εφαρμογών για Windows.
– Χάρη στο open source movement πιστεύω πως έχουν πέσει οι τιμές σε εμπορικές εφαρμογές που πλέον έχουν μεγάλο ανταγωνισμό, και σίγουρα δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να ανταγωνιστεί το τζάμπα, που πολλές φορές προσφέρουν ακόμα και για commercial χρήση διάφορες open source λύσεις.
– Έχουν δώσει κίνητρο σε νέους προγραμματιστές να προγραμματίσουν, να πειραματιστούν αλλά και να μάθουν μελετώντας τον κώδικα άλλων εφαρμογών και να αναπτύξουν και αυτοί κάποια στιγμή κάτι αξιόλογο ή ακόμα και πρωτοποριακό στον χώρο του software.
Υπάρχουν και άλλα θετικά, αλλά αυτά θεωρώ εγώ προσωπικά τα σημαντικότερα και μου έρχονται αυτή την στιγμή στο μυαλό.
Αλλά όπως σε κάθε άλλο επαγγελματικό τομέα το “τζάμπα” δημιουργεί και πολλά προβλήματα και φθόνο.
Αν προσπαθήσει κάποιος να αγγίξει το όλο θέμα από την σκοπιά των μικρών εταιρειών ανάπτυξης λογισμικού, θα καταλάβει αμέσως πόσο μεγάλο πρόβλημα τους έχει δημιουργήσει.
Δηλαδή ναι μεν έχει βάλει νέους χομπίστες στο “παιχνίδι” που μπορεί να εξελιχθούν σε φοβερούς επαγγελματίες στον χώρο, αλλά έχει “κλείσει” και πολλές εταιρείες που ενώ είχαν πολύ αξιόλογο software και προοπτικές εξέλιξης αναγκάστηκαν να κλείσουν για τον απλούστατο λόγο ότι κανείς δεν μπορεί να ανταγωνιστεί κάτι το οποίο προσφέρεται δωρεάν.
Και δεν δέχομαι την δικαιολογία “ας έκαναν καλύτερα προϊόντα από τα δωρεάν ώστε να κατάφερναν να επιβιώσουν και να εξελιχθούν” γιατί όποιος έχει δουλέψει, δουλεύει ή έχει εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού (και όχι μόνο) γνωρίζει πολύ καλά πόσα έξοδα υπάρχουν και τρέχουν μέχρι την ολοκλήρωση ενός project στο οποίο συνήθως δουλεύουν αρκετά άτομα που θέλουν τους μισθούς τους (και μάλιστα παχυλούς αφού οι περισσότεροι προγραμματιστές στην αγορά είναι πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών), τα επιδόματα τους για την χρήση Η/Υ και monitor, τα bonus τους, τα έξτρα τους, τις άδειες τους και την ασφάλιση τους…
Αυτό με απλά λόγια σημαίνει για μια εταιρεία πως για έναν και μόνο άτομο που θα απασχολεί, χρειάζεται το λιγότερο 1500 με 2000 € / μήνα. (πολλές φορές και περισσότερα)
Αν η εφαρμογή που θα παράγει τελικώς αυτή η εταιρεία κυκλοφορήσει με σκοτωμένη τιμή, υποχρεωτικά λόγο του τεράστιου ανταγωνισμού, από που θα βγάλει τα χρήματα της και πως θα καταφέρει αυτή η “μικρομεσαία” επιχείρηση να επιβιώσει;
Πολλαπλασιάστε τα έξοδα αν μιλάμε για κάπως μεγαλύτερη εταιρεία με εξειδικευμένα τμήματα προγραμματιστών, support, γραμματείς, marketing, διευθυντάδες και πάει λέγοντας….
Δυστυχώς λοιπόν το open source, παρόλο που σαν κίνηση προσπαθεί να κάνει καλό, χτυπάει μια αγορά και βγάζει απ’ έξω κόσμο που αναγκάζεται να ακολουθήσει και να ψάξει άλλους τρόπους να βγάλει τα προς το ζην, αφού βλέπει ότι δεν έχει προοπτικές ανάπτυξης στο κομμάτι του software.
Ήδη οι περισσότεροι από εσάς θα έχετε δει (ή και βιώσει) ότι πολλές εταιρείες προτιμούν να προσλαμβάνουν προγραμματιστές ερασιτέχνες ή κατώτατων ιδρυμάτων ώστε να μειώσουν τα λειτουργικά τους έξοδα, απαιτώντας μάλιστα από τον “προγραμματιστή” που προσλαμβάνουν να εκτελεί και χρέη γραμματέα, support, τεχνικού Η/Υ μέχρι και καφετζή και καθαρίστριας ορισμένες φορές…
Από την άλλη διαβάζω για τις μηνύσεις που πέφτουν βροχή σε εταιρείες όπως η Microsoft και μιλάμε για μηνύσεις δισεκατομμυρίων επειδή πρόσθεσε στο λειτουργικό της σύστημα π.χ. ένα browser, ένα media player ή ένα IM όταν την ίδια στιγμή κυκλοφορούν στον χώρο εκατοντάδες open source και δωρεάν (freeware) προτάσεις! Δηλαδή το open source δεν σκοτώνει τον ανταγωνισμό και δεν παρανομεί όταν προσφέρει κάτι δωρεάν, ενώ η M$ το κάνει;;
Κάπου δηλαδή πιστεύω πως ενώ η όλη κίνηση ξεκίνησε πραγματικά με καλή διάθεση και χωρίς να αναλογιστεί τις συνέπειες, έχει εξελιχθεί και δημιουργήσει αρκετές παρενέργειες σε ένα ήδη δύσκολο και ανταγωνιστικό τομέα.
Όταν είσαι έξω από τον χορό ή σε συμφέρει η χρήση του open source, ασφαλώς και λες με ευχαρίστηση “μπράβο στα παλικάρια που μας προσφέρουν τέτοια εργαλειάρα δωρεάν” (το έχω πει και εγώ), αλλά όταν έχεις προσπαθείς να ανταγωνιστείς και να πείσεις τον πελάτη σου για το δικό σου προϊόν που είναι καλύτερο, και ασφαλέστερο και ποιοτικότερο και με πιο πολλές δυνατότητες, να το αγοράσει και γυρνάει και σου λέει “καλά γιατί να το πληρώσω αφού μπορώ να χρησιμοποιήσω το Χ που είναι δωρεάν;”, άντε να καταφέρεις να του εξηγήσεις και να τον πείσεις να πληρώσει …
Εκτός αυτού το χειρότερο όλων και κάτι που έχω παρατηρήσει και με εκνευρίζει αφάνταστα είναι να ξεπετάγονται “εταιρείες” (μαϊμούδες συνήθως, που δεν έχουν δηλαδή ΑΦΜ, γραφείο, προσωπικό κλπ) που μεταπουλούν open source προϊόντα έχοντας αφαιρέσει όλα τα licences, και μετονομάζοντας τα σε δικά τους προϊόντα! Δεν θέλω να πω ονόματα, αλλά έχω δει ΠΟΛΛΕΣ περιπτώσεις εδώ στην Ελλάδα ιδιαίτερα για CMS και ηλεκτρονικά καταστήματα…
Ιδιαίτερα με το phpnuke έχει παραγίνει το κακό. Μάλιστα με περισσό θράσος έχω δει ότι πολλοί σβήνουν από το footer που έχει το licence το phpnuke και βάζουν δικά του του στυλ “απαγορεύεται η αναδημοσίευση”!
Αυτό δηλαδή που θέλω να επισημάνω είναι πως δεν είναι όλα θετικά με την έλευση του open source movement και πως έχουν δημιουργηθεί πολλά και δυσβάσταχτα προβλήματα, όπως γίνετε σε οποιονδήποτε τομέα όπου προσφέρονται δωρεάν υπηρεσίες ή προϊόντα. Πάντα κάποιοι την πατάνε. Δεν αναφέρομαι μόνο στον τομέα της ανάπτυξης λογισμικού, αλλά οπουδήποτε έχει προσφερθεί υπηρεσία ή προϊόν δωρεάν. Σκεφτείτε στην δική σας δουλειά να έβγαινε κάποιος που θα μπορούσε να προσφέρει αυτό που παράγεται ή προσφέρεται εσείς, δωρεάν. Μόνο έτσι ίσως κάποιοι αντιληφθούν τι πλήγμα δημιουργεί σε μια μερίδα επαγγελματιών.
Μάλιστα έχει δημιουργηθεί και μια νέα “ράτσα” επαγγελματιών, αυτοί που πληρώνονται για να στήσουν ένα open source προϊόν ή για να το συντηρήσουν όπου μάλιστα αυτοαποκαλούνται προγραμματιστές, όταν δεν γνωρίζουν να αλλάξουν ούτε μια γραμμή κώδικα ή μια εντολή π.χ. της php, παρά μόνο να σετάρουν και να ανεβάζουν, να στήνουν και να χρησιμοποιούν την διαχειριστική εφαρμογή (όταν μιλάμε για online applications) κάποιων προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα.
Και επειδή διαβάζω πως open source δεν σημαίνει πάντα τζάμπα, και σαφώς αυτό είναι σωστό, θα ήθελα να μου πείτε πόσοι από εδώ μέσα έχετε πληρώσει για licence ή έχετε δωρίσει (donation) κάποιον προγραμματιστή open source εφαρμογής;
Όσον αφορά τις πατέντες λογισμικού συμφωνώ και εγώ ότι έχει παραγίνει το κακό και ότι λειτουργούν προς όφελος των μεγάλων και “εύπορων” εταιρειών οι οποίες εύκολα μπορούν να κυνηγήσουν κάποιες εταιρείες που καταπατούν τις πατέντες τους, κάτι που πολύ δύσκολα κάνουν μικρές εταιρείες ή ιδιώτες, αφού ούτε καν να πατεντάρουν το λογισμικό τους δεν μπορούν. (και πολλές, ευτυχώς δεν το επιδιώκουν). Δεν είναι τόσο εύκολο να πάρεις δικηγόρο και να ψάξεις να βρεις το δίκιο σου, όπως αναφέρει κάποιος φίλος παραπάνω σε περίπτωση καταπάτησης των licences ή αντιγραφής του κώδικα που έχει προσφέρει κάποιος ανοιχτό. Τις περισσότερες φορές αυτοί που προσφέρουν ανοιχτό κώδικα δεν έχουν την οικονομική άνεση ούτε τον χρόνο να κινήσουν νομικές διαδικασίες εναντίον ολόκληρων εταιρειών, πόσο μάλλον να βρούνε και το δίκιο τους σε μια χώρα σαν την δική μας.
Δυστυχώς έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη και ούτε μπορούμε να ξεχωρίσουμε ποιες εφαρμογές πρέπει να είναι open source και ποιες όχι. Γιατί υπάρχει και η περίπτωση που βλέπω να πουλιούνται ως commercial, shareware κλπ εφαρμογές των 5 γραμμών κώδικα που και εκεί είναι πραγματικά εξίσου καταστροφικό για τον χώρο όσο είναι και το δωρεάν, αφού ουσιαστικά κοροϊδεύει άτομα τα οποία συνήθως δεν έχουν ούτε τον χρόνο, ούτε την γνώση να ψάξουν να βρουν κάτι αντίστοιχο δωρεάν και έτσι τους εκμεταλλεύονται κάποιοι εξυπνάκηδες.
Σαν ρεζουμέ των παραπάνω σκέψεων μου, πιστεύω πως κατά του open source είναι όσοι χάνουν έσοδα από την όλη κίνηση και υπέρ όσοι ωφελούνται είτε από την δωρεάν ή πολύ φθηνή χρήση είτε γιατί μαθαίνουν τεχνικές μέσα από ξένο κώδικα.
Προσωπικά έχω κυκλοφορήσει και freeware λογισμικό επειδή το έφτιαξα για μένα όταν το χρειάστηκα και δεν έβρισκα κάτι αντίστοιχο έτοιμο στην αγορά και από την στιγμή που το έφτιαξα με λίγο κόπο, στον ελεύθερο χρόνο μου και δεν θεωρώ ότι είναι τόσο σοβαρές εφαρμογές ώστε να αξίζουν να πουληθούν και δεν θα ήθελα κάποιοι επιτήδειοι να πιάσουν κορόιδα χρήστες που δεν μπορούν να κοστολογήσουν την δουλειά που έγινε και έτσι τις κυκλοφόρησα ως freeware. Open source θα κυκλοφορήσω κάτι μόνο αν έχω προσωπικό / εταιρικό όφελος, π.χ. διαφήμιση της εταιρείας που θα φέρει κόσμο – δηλαδή πιθανούς πελάτες άλλων σοβαρών εφαρμογών. Για παράδειγμα ένα απλό cms με λίγες δυνατότητες που προσφέρεται δωρεάν, μπορεί να φέρει έσοδα όταν αυτός που το χρησιμοποιεί θελήσει έξτρα υπηρεσίες και δυνατότητες οπότε και θα πάει σε custom programming ή σε χρήση άλλου λογισμικού, πράγμα δύσκολο όταν έχει μάθει σε έναν συγκεκριμένο τρόπο χρήσης και λειτουργικότητας ενός προγράμματος. Καλώς ή κακώς δηλαδή από την στιγμή που και το open source αλλά και τα freeware είναι μια πραγματικότητα στον χώρο μας, θα πρέπει και εμείς κάπως να οργανωθούμε και να βρούμε νέους τρόπους εκμετάλλευσης τους. Είτε διαφωνούμε, είτε συμφωνούμε λοιπόν δεν αλλάζει τίποτα παρά μόνο η αντίληψη μας και οι απόψεις μας για το θέμα αυτό, μέσα από e-συζητήσεις, που πραγματικά βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, όταν οι απόψεις που ακούγονται είναι “ψαγμένες”, “ανοιχτόμυαλες” και καλοδιάθετες.
(κείμενο από thread του freestuff.gr με θέμα, Open Source εφαρμογές: Επανάσταση ή Σκυταλοδρομία)
The Open Source Definition
http://www.opensource.org/docs/definition_plain.php
