Η τέχνη πάντα κρινόταν με υποκειμενικά κριτήρια και ανέκαθεν όταν κάποιο έργο γινόταν διάσημο, μετατρεπόταν σε αντικείμενο θαυμασμού, πολλές φορές απλά και μόνο λόγο της φήμης του δημιουργού του και όχι γιατί πραγματικά άρεσε σε αυτούς που φανατικά δήλωναν θαυμαστές. Δεν έλειπαν, ούτε λείπουν και τα φαινόμενα που ο φανατικός δεν αντιλαμβάνεται καν τι θέλει να πει ο δημιουργός, αλλά επιμένει στις δικές του κοσμοθεωρίες, τις οποίες συχνά προσπαθεί να επιβάλει και σε άλλους.
Ακόμα και αυτό που γράφω είναι μια υποκειμενική άποψη. Όσοι δεν αντιλαμβάνονται την έννοια της υποκειμενικότητας συνήθως είναι αυτοί που φανατίζονται με ιδέες και πράγματα. Από τις θρησκείες, το ποδόσφαιρο, την πολιτική μέχρι το αν είναι καλύτερη η Coca Cola ή ή Pepsi, ή Nvidia ή η ATI, τα Windows ή το Linux κ.ο.κ.
Αν και το θέμα «φανατισμός» είναι μεγάλο και χωράει πολύ συζήτηση, δεν είναι αυτό για το οποίο ο γράφων, ως «φανατικός της τεχνολογίας» 🙂 , θέλω να σταθώ. Αυτό που θέλω να μοιραστώ είναι κάποιες σκέψεις που όσο εξελίσσεται η τεχνολογία βλέπω πως θα επηρεάσουν πολύ την υπερεκτιμημένη κατά την γνώμη μου αξία αυτού που αποκαλούμε «τέχνη» και ειδικότερα της εικαστικής (από ζωγραφική, μέχρι δημιουργία animation, UI/UX design, γραφικών, κόμικς, φωτογραφία, κινηματογραφία κλπ) αλλά και γλυπτικής, χαρακτικής και γενικότερα των τεχνών που οδηγούν την παραγωγή κάποιου προϊόντος.
Παραθέτω έναν ορισμό για την τέχνη, από την Βικιπαίδεια:
«Είναι η δημιουργική έκφραση που μέσα στο έργο αποτυπώνει την ψυχική κατάσταση, τα συναισθήματα, τις ιδέες, την αίσθηση ή τον οραματισμό του καλλιτέχνη. Η τέχνη κάποιες φορές εφαρμόζεται και σε πρακτικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως ένα πήλινο μπολ μέσα στο οποίο τοποθετούνται αντικείμενα. Η τέχνη βασίζεται στην εμπειρία και στο ταλέντο.»
Τι είναι όμως αυτό που ξεχωρίζει έναν καλλιτέχνη, από έναν άλλον άνθρωπο που έχει επίσης δυνατή φαντασία και ιδέες;
Είναι η δυνατότητα να «αποτυπώνει» με την χρήση κάποιων υλικών και των δεξιοτήτων που έχει καλλιεργήσει, αυτά που έχει στον νου του σε ένα τελικό απτό αποτέλεσμα. Είτε αυτό είναι ένας πίνακας ζωγραφικής, είτε ένα άγαλμα, είτε ακόμα και τα γραφικά σε ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι.
Το κακό είναι πως δεν έχει ο καθένας μας την τεχνική ικανότητα να αναπαραστήσει αυτά που σκέφτεται σε φυσική μορφή. Ακόμα και οι ίδιοι οι καταξιωμένοι καλλιτέχνες, δεν νομίζω πως μεταφέρουν επακριβώς αυτά που έχουν στο νου τους π.χ. στον καμβά, γιατί όλο και κάποια προβλήματα προκύπτουν.
Και εδώ είναι που έρχεται η τροφή για σκέψη:
«Ποιο θα είναι το αντίκτυπο σε αυτές τις μορφές τέχνης όταν θα υπάρχει η τεχνική δυνατότητα άμεσης μεταφοράς της σκέψης σε υλική ή ψηφιακή μορφή;»
Απίθανο; Ήδη εδώ και κάποια χρόνια επιστήμονες έχουν καταφέρει να διαβάσουν, έστω και θολά, εικόνες από τον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Σε κάποια χρόνια αυτή η τεχνολογία θα είναι σε θέση να μετατρέπει σε καθαρή εικόνα και βίντεο τις σκέψεις ακόμα και τα όνειρα των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει πως ο μελλοντικός καλλιτέχνης μπορεί να είναι κάλλιστα αυτός με την μεγαλύτερη φαντασία και όχι αυτός που απλά έχει τις δεξιότητες να αναπαραστήσει τις ιδέες του σε κάποιο υλικό.
Η τεχνολογία των επόμενων 20 χρόνων, αν δεν συμβεί κάποιο συνταρακτικό παγκόσμιο γεγονός, προβλέπεται να ξεπεράσει σε ανακαλύψεις αυτές των τελευταίων 300 χρόνων.
Οι 3D εκτυπώσεις γίνονται ολοένα και πιο προσιτές, ήδη τρισδιάστατοι εκτυπωτές βρίσκονται σε κάποια σπίτια και επιχειρήσεις και εκτυπώνονται από φανταστικές cosplay στολές και σχέδια latte καφέ, μέχρι κόκαλα, τεχνητό δέρμα, έως αντικείμενα χρήσης σε διαστημικές αποστολές.
Αναλογιστείτε τι θα γίνει όταν δεν θα απαιτούνται γνώσεις υπολογιστών και 3D προγραμμάτων αλλά οι εικόνες που θα έχουμε στον νου μας θα μπορούν να εκτυπώνονται ακόμα και σε τρεις διαστάσεις μέσω του έτοιμου σχετικού λογισμικού που θα αναλαμβάνει την μετατροπή από τον εγκέφαλο στην τρισδιάστατη μορφή του και έπειτα στην εκτύπωση του. Πόσο δύσκολο θα είναι έπειτα να εκτυπώσει ο οποιοσδήποτε μια προτομή ή και να χαράξει κάποιο αντικείμενο με την χρήση CNC;
Και σαφώς αυτή η τεχνολογία δεν θα επηρεάσει μόνο την τέχνη, αλλά και πολλούς άλλους τομείς και ειδικότητες.
Ίσως το μεγαλύτερο επίτευγμα της ανθρωπότητας βασισμένο σε αυτήν την τεχνολογία της ανάγνωσης της σκέψης, θα είναι να ξεπεραστούν πολλές μορφές σημερινής σωματικής αναπηρίας.
Ήδη έχουν γίνει δοκιμές σε κινητικά παράλυτους ανθρώπους που κατάφεραν να επικοινωνήσουν με συγγενείς και φίλους χάρη σε αυτήν την τεχνολογία.
Κάποια στιγμή η ίδια τεχνολογία θα μπορεί να αναπληρώσει από χαμένα σωματικά μέλη, μέχρι και να προσφέρει νέες ικανότητες και να δημιουργήσει μια γενιά πραγματικών υπερανθρώπων.
Επειδή όμως όπως έχει αποδείξει πολλές φορές η ιστορία, η ανθρώπινη ανοησία είναι ανίκητη και η χρήση της τεχνολογίας πολλές φορές οδηγεί στην αυτοκαταστροφή του είδους, μένει να δούμε κατά πόσο θα μπορέσουμε να την εκμεταλλευτούμε κυρίως προς όφελος μας και για το κοινό καλό και όχι για να δημιουργηθούν νέες ανισότητες και υπερδυνάμεις και να αποφευχθεί η κακόβουλη χρήση.
Δημήτρης Σισκόπουλος
